Instruktor ds. terapii uzależnień – czym się zajmuje i jak nim zostać?

Instruktor ds. terapii uzależnień to ciekawy zawód, ale także bardzo odpowiedzialny, czasami trudny, ale ostatecznie przynoszący dużo satysfakcji. Na pewno nie każdy może go wykonywać, gdyż trzeba mieć ku temu pewne predyspozycje i cechy charakteru.

Na czym polega terapia uzależnień?

Tego typu terapia pomaga osobom uzależnionym od różnych substancji, takich jak alkohol czy narkotyki. Skorzystać z niej mogą także osoby, które zmagają się z uzależnieniami behawioralnymi – do takich zalicza się m.in. uzależnienie od zakupów, Internetu, seksu. Leczyć da się wszystkie rodzaje uzależnień, bo ich mechanizm jest taki sam. Celem terapii uzależnień jest uwolnienie pacjenta od czynnika, który go uzależnił. Po zakończeniu terapii uzależniony powinien przestać stosować konkretną substancję psychoaktywną lub praktykować dane zachowanie i wrócić do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie.

Terapeuci uzależnień korzystają z narzędzi określanych mianem oddziaływań psychoterapeutycznych – do tej grupy zalicza się m.in. psychoterapia indywidualna, psychoterapia grupowa, reprogramming (czyli uczenia pacjenta nowych, dobrych dla zdrowia zachowań), psychoedukacja, trening umiejętności czy terapia skoncentrowana na rozwiązaniach. Czasem pacjenci poddawani są także leczeniu farmakologicznemu. Jednak należy zaznaczyć, że w leczeniu uzależnień podawanie leków stosuje się tylko pomocniczo – nie jest ono podstawą terapii. Leki stosuje się w przypadkach, gdy pacjenci mają zaburzenia nastroju, a także na początku terapii w okresie tzw. detoksu. Umożliwia to wyeliminowanie bądź zmniejszenia objawów głodu, które mogą pojawić się po zaprzestaniu przyjmowania alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych.

Terapia uzależnień – dla kogo?

Leczyć można każde uzależnienie, choć najczęściej terapii poddają się osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków (m.in. od marihuany, amfetaminy, metamfetaminy, kokainy, heroiny, mefedronu i jego pochodnych). Kolejne dość często leczone przez terapeutów uzależnienie to lekomania, czyli uzależnienie leków np. przeciwbólowych (do tej grupy zaliczają się głównie opioidy takie jak kodeina, tramadol, oksykodon czy morfina) lub uspokajających i nasennych (najczęściej są to benzodiazepiny takie jak diazepam, alprazolam, klonazepam czy lorazepam). Inne uzależnienie, z jakimi osoby uzależnione zgłaszają się na terapię, to zakupoholizm, seksoholizm, pracoholizm czy bardzo częste ostatnimi czasy zwłaszcza u młodzieży uzależnienie od internetu.

Terapia uzależnień polega nie tylko na dążeniu do rezygnacji z nałogu i zachowania abstynencji, ale właściwie przede wszystkim na poprawie funkcjonowania w społeczeństwie i wzbudzaniu pozytywnej, prozdrowotnej postawy życiowej. Chodzi o zapoczątkowanie zmian w życiu uzależnionego i utrzymanie ich w celu wyzdrowienia. Oczywiście takie zmiany wymagają abstynencji i niepowracania do nałogu. Ponieważ uzależnienie jest dość złożone, to ważne jest również to, by terapeuta uzależnień pomógł pacjentowi zrozumieć swój stan emocjonalny oraz schematy zachowania, które mogą prowadzić do powrotu do nałogu.

Terapia uzależnień może być prowadzona na trzy sposoby – w zamkniętej placówce, gdy są ku temu wskazania, ale także w oddziałach dziennych, gdzie pacjenci przebywają tylko kilka godzin na dobę, oraz w trybie ambulatoryjnym, czyli na zasadzie wizyt w poradni leczenia uzależnień. Wszystko zależy od rodzaju i stopnia zaawansowania uzależnienia oraz konkretnego pacjenta i jego możliwości walki z nałogiem.

Czym się zajmuje instruktor ds. terapii uzależnień?

Osoba wykonująca ten zawód pracuje z ludźmi uzależnionymi zarówno do alkoholu, jak i innych używek. Instruktor ds. terapii uzależnień służy pomocą w wychodzeniu z nałogu i powrocie do równowagi psychicznej oraz życia w społeczeństwie. Pomaga także wytrwać w postanowieniu o porzuceniu nałogu. Planuje, a także prowadzi terapię indywidualną lub grupową oraz wspiera profilaktykę uzależnień. Promuje postawy prozdrowotne i zajmuje się popularyzacją stylu życia wolnego od nałogów. Instruktor ds. terapii uzależnień jest uprawniony do udzielania świadczeń zdrowotnych, m.in. w formie terapii.

Czy osoba, która chce wykonywać ten zawód, powinna mieć jakieś określone predyspozycje i cechy charakteru? Oczywiście, że tak. Instruktor terapii uzależnień powinien być osobą empatyczną, lubiącą ludzi i otwartą na ich problemy innych. Ważne są także asertywność, wytrwałość i cierpliwość, gdyż osoby uzależnione bardzo często nie są łatwe we współpracy. Instruktor musi mieć mocną psychikę i być odporny na stres, gdyż jest to trudna i wyczerpująca psychicznie praca, czasem wiążąca się z niepowodzeniem, czyli powrotem uzależnionego do nałogu. Ważna jest także stabilność emocjonalna, by nawet po nieudanych terapiach wrócić do równowagi psychicznej i nie przenosić pracy do życia osobistego. 

Niezbędne jest również poczucie misji i tzw. powołanie do zawodu. Fakt, praca instruktora ds. terapii uzależnień jest ciężka, ale za to daje dużo satysfakcji, zwłaszcza wtedy, gdy podopieczni wygrywają z nałogiem i zaczynają wieść normalne życie. W tej pracy oczywiście liczą się przede wszystkim umiejętności, jednak predyspozycje, o którym mowa powyżej są konieczne, by dobrze sobie radzić i dogadywać się z pacjentami. Więcej informacji dotyczących specyfiki tego zawodu znajdziesz w innym naszym tekście: https://zak.edu.pl/aktualnosci/18143-wsparcie-i-reedukacja--praca-jako-instruktor-ds--terapii-uzaleznien.

Jak zostać instruktorem ds. terapii uzależnień?

Certyfikat instruktora uzyskać może osoba z minimum średnim wykształceniem. Certyfikaty można uzyskać po ukończeniu specjalnego szkolenia w dziedzinie uzależnienia, zgodnie z programem, który wybierany jest w drodze konkursu przeprowadzanego co najmniej raz w roku przez Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii. Certyfikat instruktora terapii uzależnień wydaje się osobom, które zdały egzamin certyfikacyjny i wydaje je Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Nasz roczny kurs pozwala Ci na uzupełnienie wiedzy z zakresu prowadzenia terapii uzależnień i to w trybie zaocznym. Taki system nauki pozwala na łączenie nauki z pracą – dotychczasowym zajęciem czy innymi zajęciami. Zdobyta wiedza ułatwi ci podejście do egzaminu KARPA i uzyskanie certyfikatu. Po ukończeniu rocznego kursu otrzymasz zaświadczenie zgodne ze wzorem MEN oraz certyfikat szkoły. Kurs instruktor ds. terapii uzależnień znajdziesz w ofercie naszej szkoły.

Instruktor ds. terapii uzależnień – co obejmuje program nauczania?

Program kursu instruktor ds. terapii uzależnień obejmuje m.in. zagadnienia takie jak: patologie społeczne i wiedza o dysfunkcjach współczesnej rodziny, podstawy interwencji kryzysowej z elementami profilaktyki, społeczne uwarunkowania i konsekwencje uzależnień, strategie terapeutyczne w terapii indywidualnej i grupowej, typologia uzależnień od substancji i środków psychoaktywnych, wprowadzenie do psychopatologii, wybrane problemy pedagogiki społecznej i opiekuńczo-wychowawczej, wybrane zagadnienia z zakresu uzależnień behawioralnych, zarys psychologii ogólnej, trening kompetencji interpersonalnych, metodyka pracy z osobami uzależnionymi oraz warsztat pracy terapeutycznej.

Przyszli instruktorzy ds. terapii uzależnień poznają społeczne uwarunkowania i konsekwencje uzależnień oraz podstawy interwencji kryzysowej z elementami profilaktyki. Po ukończeniu kursu potrafią stosować strategie terapeutyczne zarówno indywidualnej, jak i grupowej terapii uzależnień. Uczą się metodyki pracy z osobami uzależnionymi, poznają wybrane zagadnienia z zakresu uzależnień behawioralnych. Niezmiernie istotną częścią kursu jest warsztat pracy terapeutycznej, podczas którego słuchacze sprawdzają nabyte umiejętności w praktyce, zatem kursu nie ma wymiaru wyłącznie teoretycznego.

Po ukończeniu kursu uczestnicy bardzo dobrze orientują się w rodzajach substancji psychoaktywnych, dzięki czemu mogą działać według odpowiednich strategii terapeutycznych w zależności od rodzaju uzależnienia i potrzeb pacjentów. Znają i umieją stosować w praktyce metody terapeutyczne w terapii uzależnień indywidualnej oraz grupowej. Podczas kursu odbywa się także solidny trening kompetencji interpersonalnych, który jest kluczowym elementem pracy z ludźmi, a szczególnie z osobami uzależnionymi. Program nauczania jest autorski i został opracowany w taki sposób, by jak najlepiej przygotować słuchaczy do pracy w zawodzie. Duży nacisk kładzie się na umiejętności praktyczne, a także działalność na rzecz profilaktyki uzależnień.

Perspektywy pracy jako instruktor ds. terapii uzależnień

Każdy, kto ukończy kurs instruktor ds. terapii uzależnień, może podjąć pracę w miejscach takich jak: instytucje opiekuńcze, kliniki, przychodnie, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, jednostki prowadzące grupy wsparcia, ośrodki i gabinety leczenia uzależnień, poradnie psychoterapeutyczne, stowarzyszenia i fundacje, których celem statutowym jest pomoc osobom uzależnionym, środowiskowe domy samopomocy, prywatne ośrodki opieki. Więcej na temat perspektyw zawodowych instruktorów ds. terapii uzależnień dowiesz się z leksykonu zawodów: https://zak.edu.pl/leksykon-zawodow/4-instruktor-ds--terapii-uzaleznien.