Dieta bez glutenu, czyli czy dieta bezglutenowa jest dla wszystkich?
19.3.2025
Ostatnie lata obfitowały w znaczny wzrost popularności diety bezglutenowej. Stała się ona tematem gorących dyskusji w mediach i wśród influencerów. Coraz więcej produktów w sklepach oznaczonych jest symbolem „bez glutenu”, a restauracje tworzą specjalne menu dla osób unikających tego składnika. Czym jest gluten? Czy warto przejść na dietę bezglutenową i czy nadaje się ona dla wszystkich? Odpowiemy na te pytania w poniższym artykule.
Czym właściwie jest gluten?
Gluten jest białkiem roślinnym pochodzenia zbożowego należącym do grupy prolamin, które znaleźć można w wielu rodzajach żywności w tym np. w ziarnach zbożowych. Gluten odpowiada za elastyczność i kleistość ciasta, nadając mu strukturę i sprawiając, że wypieki rosną, są miękkie i puszyste. Zastosowanie glutenu wpływa także na dłuższe utrzymanie świeżości i aromatu danego artykułu spożywczego. Z tego powodu dodaje się go do wielu produktów, w których naturalnie nie występuje. Gluten składa się z 2 głównych białek:
1. Gliadyna – odpowiadająca za rozciągliwość ciasta.
2. Glutenina – zapewniająca ciastu sprężystość i elastyczność.
Białka te są nierozpuszczalne w wodzie i tworzą sieć, która zatrzymuje gazy wytwarzane podczas fermentacji. Nadaje to wypiekom ich charakterystyczną strukturę (np. ciastu drożdżowemu).
Dieta bez glutenu, czyli jakich składników unikać?
Źródłem glutenu są głównie tradycyjne zboża: jęczmień, pszenica, owies i żyto. Z racji, że gluten korzystnie wpływa na trwałość, aromat, smak i konsystencję artykułów spożywczych, czasem dodaje się go również do: wędlin, kiełbas, parówek czy pasztetów. Znajdziecie go także w wypiekach, takich jak: ciastka, sucharki czy chrupkie pieczywo. Poza oczywistymi źródłami gluten może być obecny w:
Panierkach, sosach, zupach instant.
Przyprawach.
Piwie.
Lista produktów, których należy unikać, stosując dietę bez glutenu jest zatem dość długa. Osoby uczulone na gluten niestety muszą czytać uważnie skład każdego kupowanego produktu, o ile nie jest on oznaczony stosownym symbolem „GLUTEN FREE” i przekreślonego kłosa. Co więcej, powinny też zwracać szczególną uwagę na zawarte na opakowaniach informacje typu „może zawierać śladowe ilości glutenu” i „może zawierać zboża zawierające gluten”.
Na czym polega dieta bez glutenu?
Wbrew powszechnej opinii na diecie bezglutenowej można jeść dania, takie jak makarony, pierogi czy ciasta. Do ich wykonania należy jednak używać zamienników – składników niezawierających glutenu, np. mąki bezglutenowej. Ponadto stosując taką dietę, należy przestrzegać standardowych zaleceń, takich jak:
Spożywanie 4-5 dobrze zbilansowanych posiłków.
Spożywanie ostatniego posiłku około 3 godzin przed snem, a pierwszego do 2 godzin po obudzeniu.
Wypijanie 1,5-2 litrów wody dziennie, najlepiej niegazowanej.
Ograniczenie produktów przetworzonych.
Jedzenie surowych owoców i warzyw.
Wskazówka! Unikaj zanieczyszczeń krzyżowych. Przygotowując posiłki, zadbaj o to, aby produkty bez glutenu nie miały kontaktu z tymi zawierającymi go – używaj oddzielnych naczyń, noży czy desek.
Więcej wiedzy na ten temat zdobędziesz na naszych kursach – zapisz się online już dziś!
Czy dieta bez glutenu jest dla wszystkich?
Dieta bez glutenu zalecana jest szczególnie osobom:
Z celiakią (uszkadza jelita i powoduje reakcje autoimmunologiczne).
Z nadwrażliwością na gluten (wywołuje objawy trawienne i inne, mimo braku uszkodzeń jelit).
Z alergią na pszenicę (wywołuje reakcje alergiczne, np. wysypki, trudności z oddychaniem).
Nie zaleca się natomiast stosowania diety bez glutenu osobom, które nie są na niego uczulone lub nie mają innych przeciwwskazań zdrowotnych do jego spożywania. Gluten znajduje się w wielu produktach wartościowych dla prawidłowego funkcjonowania człowieka. Odstawienie produktów zawierających gluten (np.: makarony pszenne, kasze jęczmienne, pieczywo, otręby, produkty mleczne i wiele innych) na rzecz artykułów bezglutenowych zabierze z diety wiele wartościowych witamin i mikroelementów. Taka dieta jest uboga w węglowodany, błonnik, żelazo, cynk, wapń, a także witaminę B1 i B2. Ponadto jego obecność w produktach spożywczych pozwala na uzyskanie odpowiedniej tekstury i smaku makaronów czy wypieków. Przed rozpoczęciem stosowania diety bez glutenu warto udać się do lekarza specjalisty lub dietetyka, który oceni, czy jest to bezpieczne i ewentualnie dobierze odpowiednie zamienniki i suplementację.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zdrowego żywienia, to idealnym rozwiązaniem będzie zapisanie się na kurs – konsultant ds. dietetyki. , dostępny również online: https://zak.edu.pl/oferta-edukacyjna/ksztalcenie-jednoroczne/konsultant-ds-dietetyki-online
Sprawdź też inne kursy jednoroczne w Żaku
Zobacz także
